تقویت سیستم ایمنی اصلی ترین وظیفه ی هر فرد در قبال بدنش است چرا که، سیستم ایمنی بدن هر فرد مهم ترین بخش هنگام مقابله با بیماری ها و ویروس ها به حساب می آید که ضعف آن موجب ابتلای سریع فرد به انواع امراض شده و روند درمان بسیار کند پیش میرود. اما عموم افراد عموما نسبت به سلامت سیستم ایمنی خود بی توجه بوده و تنها زمانی متوجه آن می شوند که در معرض ابتلا به بیماری های ویروسی نظیر آنفولانزا، کرونا و … قرار می گیرند و هرچه برای درمان درد خود می کوشند کمتر راهی پیدا می کنند. صرف نظر از محیطی که در آن زندگی می کنیم و افرادی که با آن ها معاشرت داریم همه ی ما روزانه با میلیون ها میکروب و باکتری سروکار داریم و اگر سیستم ایمنی مان ضعیف باشد به سادگی سلامت مان به خطر می افتد. از این رو در این مقاله از سری مقالات شرکت داروسازی دایان فارما قصد داریم به بررسی دقیق سیستم ایمنی بدن و راهکارهایی برای تقویت آن بپردازیم.

تاثیر سن بر روی سیستم ایمنی

با بالا رفتن سن افراد ظرفیت پاسخ‌دهی سیستم ایمنی بدنشان در مقابله با حملات ویروسی کاهش می‌یابد و همین امر موجب افزایش عفونت و ابتلا افراد به سرطان می‌شود. تحقیقات اخیر دانشمندان بیانگر این اصل بوده است که افراد سالخورده در مقایسه با افراد جوان، بیشتر درگیر بیماری‌های عفونی هستند که نیمی از این آمار به خاطر این بیماری‌ها جان خود را از دست می دهند. عفونت‌های تنفسی، آنفلوانزا، کرونا ویروس (کووید ۱۹) و به خصوص پنومونی از عوامل اصلی‌ایی هستند که باعث مرگ و میر افراد بالای ۶۵ سال در جهان می شوند. دلیل این اتفاق همچنان ناشناخته مانده است، اما تعدادی از محققان بر این باوراند که افزایش این خطر با کاهش سلول‌های لنفوسیت تی (T cells) ارتباط دارد، که این احتمالاً به دلیل آتروفی و تحلیل‌رفتگیِ تیموس به خاطر افزایش سن و تولید کمتر لنفوسیت‌های تی برای مبارزه با عفونت است. همچنین نتایج واکسیناسیون در افراد سالخورده نشان‌ داده است که در این افراد پاسخ ایمنی به عفونت کاهش پیدا کرده است. مثلا تحقیقات بر روی واکسن آنفلوانزا نشان داده است که واکسن در افراد بالای ۶۵ سال تأثیر بسیار کمی در مقایسه با کودکان بالای ۲ سال دارد. اما علی‌رغم این کاهش اثر، انجام واکسیناسیون میزان مرگ و میر افراد سالخورده به طور چشم گیری کاهش داده است. لازم به ذکر است که ارتباطی مستقیم بین تغذیه و ایمنی در افراد سالخورده وجود دارد. کمبود ریزمغذی (micronutrient malnutrition) نوعی از سوء تغذیه است که حتی در کشورهای مرفه هم شایع است. این نوع سوء تغذیه در اثر کمبود تعدادی از ویتامین‌های ضروری و مواد معدنی جزیی که از رژیم غذایی سالم تأمین می‌شوند، به وجود می‌آید و عموما در افراد سالخورده دیده می شود چرا که تمایل به خوردن غذا با افزایش سن در افراد کاهش میابد و تنوع غذایی نیز کم میشود. اما آیا مصرف مکمل‌ها در رژیم غذایی افراد سالخورده می‌تواند به سلامت سیستم ایمنی آنها کمک کند ؟ این سوالی است که پاسخ آن در هر فرد متفاوت است از این رو برای یافتن پاسخ این سؤال افراد سالخورده باید با پزشک خود مشورت کنند.

راهکارهای تقویت سیستم ایمنی

باتوجه به وضعیت جهان و خطرات ویروسی ای که بشریت را تهدید میکند از جمله ویروس کرونا و هر آنچه که بالاتر در مورد اهمیت عملکرد صحیح سیستم ایمنی بدن گفتیم، قطعا بر هیچ کس پوشیده نیست که تقویت سیستم ایمنی بدن یکی از اصلی ترین وظایفی است که در قبال بدن خود داریم. از این رو در ادامه به معرفی و بررسی برترین راهکار ها برای تقویت سیستم ایمنی افراد میپردازیم پس با ما همراه باشید.

۱- خواب کافی یکی از اصلی ترین راهکارها تقویت سیستم ایمنی بدن
تقویت سیستم ایمنی بدن – خواب کافی

همه ما میدانیم که اگر به مقدار کافی در طول شبانه روز نخوابیم بدنمان تحلیل رفته و احساس خستگی عملکرد ما را با مشکل مواجه می کند اما با وجود این، اکثرا از سودمندی ارتباط خواب خوب با سیستم ایمنی بدن خبر نداریم. و به زعم خود فکر می کنیم که تنها دلیلی که انسان را به خواب وا می دارد رفع خستگی است. اما باید بدانید که به هیچ وجه نباید از قدرت خواب شبانه ی خود چشم پوشی کنید. چرا که خواب به بدن امکان تغذیه و انرژی می دهد و بعد از استرس های روزانه نیروی تازه ای به سیستم ایمنی بدن شما می بخشد. از سوی دیگر، کمبود خواب گلبول های سفید خون شما را کاهش داده و در نتیجه توانایی بدن برای مبارزه با عفونت، ویروس و بیماری ها کم میشود. از این رو اگر در طول شبانه روز کمتر از ۷ ساعت بخوابید، باید منتظر ابتلا به بیماری های ویروسی نیز باشید!

۲- رعایت بهداشت
طبیعی است یکی از راه های مبارزه با باکتری ها عدم اجازه ی ورود به بدن، آنها است. یعنی هرچقدر بیشتر در رعایت بهداشت کوشا باشید، میکروب های مضر کمتری ممکن است به بدنتان راه پیدا کنند. شستن مداوم دستها آسانترین روش برای حفاظت از خود در برابر آلودگی های سطوح، به حساب می آید. همچنین ضدعفونی کننده های الکلی در از بین بردن میکروب ها بسیار موثر هستند اما شستن دستها با آب و صابون (دست کم ۲۰ ثانیه) هم بسیار موثر است. شاید این امر موجب تقویت ایمنی بدن شما نشود اما بی شک از بروز ویروس های بیشتر به بدنتان جلوگیری کرده و این اجازه را به سیستم ایمنی میدهد تا به ریکاوری خود بپردازد. پس توصیه میکنیم که اگر در محیطی کار می کنید که با افراد زیادی در تماس هستید، حتما اطمینان حاصل کنید که قبل و بعد از غذا، استفاده از دستشویی، سرفه یا عطسه دست هایتان را بشویید. برای جلوگیری از شیوع بیماری، هنگام عطسه یا سرفه از آرنج تان استفاده کنید و وسایل شخصی مانند حوله و لباس را بدون شستشو در اختیار دیگران قرار ندهید.

۳- رژیم غذایی سالم راهکاری برای تقویت سیستم ایمنی
تقویت سیستم ایمنی بدن

رژیم غذایی سالم را بی شک می توان اصلی ترین عامل در تقویت سیستم ایمنی بدن دانست. غذاها سرشار از مواد غذایی مورد نیاز بدن برای حفظ عملکرد مناسب سیستم ایمنی هستند. مصرف مقدار زیادی میوه و سبزیجات روشی مناسب برای تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن است. همچنین نوشیدن آب کافی موجب تقویت سیستم ایمنی بدن خواهد شد. در ادامه به بررسی ویتامین ها و درحالت کلی خوراکی هایی میپردازیم که موجب تقویت سیستم ایمنی بدن شما می شوند.

تقویت سیستم ایمنی با ویتامین A
ویتامین A موجب حفظ دیواره مخاطی مجاری تنفسی و گوارشی شده و توان مقابله با عفونت را دارد. مصرف ویتامین آ، موجب تقویت سیستم ایمنی بدن شما شده و با ویروس ها و باکتری های مهاجم مقابله میکند. خوراکی های نارنجی رنگ مثل هویج و زردآلو، سبزیجات برگ دار تیره مثل اسفناج و کلم پیچ و فلفل دلمه ای حاوی این ویتامین هستند.

تقویت سیستم ایمنی بدن با ویتامین B6
ویتامین B6 حامی واکنش های بیوشیمی بدن است و با عفونت مقابله میکند. گوشت گاو، بوقلمون، سینه مرغ، ماهی سالمون و تن، پسته، دانه آفتابگردان یا کنجد، لوبیا چیتی، آووکادو منابع اصلی تامین کننده ی ویتامین B6 هستند.

تقویت سیستم ایمنی بدن با ویتامین C
ویتامین سی از آن دسته از ویتامین هاست که تاثیر زیادی بر تقویت سیستم ایمنی بدن از جمله فعالیت لنفوسیت های T دارد و کمبود آن بیماری های خودایمنی زیادی را موجب می گردد. انواع مرکبات از جمله پرتقال، گریپ فروت، نارنگی، توت فرنگی، پاپایا و همچنین سبزیجاتی مثل اسفناج، کلم پیچ، کلم بروسل و بروکلی از منابع تامین کننده ی ویتامینC هستند.

تقویت سیستم ایمنی با ویتامین D
ویتامین دی، سیستم های ایمنی ذاتی بدن را تنظیم کرده و همچنین توانایی شناسایی و نابود کردن پاتوژن هایی که وارد بدن می شوند را دارند. از جمله منابع تامین کننده ی ویتامین D میتوان به، ماهی چرب مثل ماهی سالمون، شاه ماهی و ساردین، جانواران صدفی مثل صدف خوراکی، میگو، زرده تخم مرغ، قارچ، شیر، آب میوه و غلات اشاره کرد.

پروتئین ها
پروتئین مصرفی بدن به تکه های کوچکتری بنام آمینواسید شکسته می شوند. سپس این تکه ها روی پروتئین هایی که موردنیاز بدن است مثل آنتی بادی ها و پروتئین های مکمل که سلول های سیستم ایمنی را تقویت می کنند تجمع می کنند و عملکرد آنها را تسریع می بخشند.

حفظ آب بدن برای تقویت سیستم ایمنی
همانطور که قطعا میدانید دو سوم بدن شما از آب تشکیل شده است. از این رو مصرف روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان آب راهکاری تضمینی برای پاکسازی بدن از سموم و باکتری ها است.

پروبیوتیک
روده ی یک انسان سالم حاوی تقریبا ۳۹-۳۰۰ ترلیون میکرو ارگانیسم است که وظیفه ی تجزیه ذرات غذا، باکتری ها، ویروس ها، میکروب ها و قارچ های خطرناک را دارد. حفظ تعادل باکتری ها در روده سالم از ورود پاتوژن ها به درون جریان خون جلوگیری می کند. نان تهیه شده با خمیر ترش، ترشی ها یا زیتون که با محلول نمک و نه سرکه پخته شده منابع اصلی تامین کننده ی پروبیوتیک ها هستند. همچنین شیر پروبیوتیک، دوغ ، پنیرهای نرم مثل پنیرهایی که از شیر بز یا گوسفند تهیه می شوند، نیز منابع خوبی برای تامین پروبیوتیک مورد نیاز بدن است.

معرفی بهترین مواد غذایی و خوراکی ها برای تقویت سیستم ایمنی بدن
تقویت سیستم ایمنی بدن

۴- ورزش راهکاری تضمینی برای تقویت سیستم ایمنی

ورزش

ورزش درمانی راهکاری تضمینی با بالاترین سطح اثر بخشی در تقویت ایمنی افراد است. ورزش علاوه بر کاهش استرس، بهبود خواب و حفظ تناسب اندام (که هر سه به تقویت سیستم ایمنی کمک می کنند) منتهی می شود، ,ورزش به تنهایی یکی از قدرتمندترین تقویت کننده های سیستم ایمنی به شمار می آید. فعالیت بدنی موجب بهبود حرکات ریه و کاهش مقدار چربی در مجاری هوایی شده و موجب افزایش تعداد گلبول‌های سفید، بهبود گردش خون و عملکرد قلبی عروقی بهتر شده و مستقیما بر تقویت سیستم ایمنی بدن تاثیر دارد. پزشکان توصیه میکنند که برای سلامت بدنتان دست کم روزی ۳۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط داشته باشید.

۵- کاهش استرس
شاید باورتان نشود اما، استرس بیش از حد تولید هورمونی به نام کورتیزول را در بدن افزایش می دهد. که اگر مقدار این هورمون در بدنتان از یک حدی بیشتر شود توان غلبه بر سیستم ایمنی بدن شما را دارد و موجب امراضی از جمله سرطان می گردد.

۶- دوری از دخانیات و مشروبات الکلی
زیادی روی در مصرف مشروبات الکلی و دخانیت سلامت بدن را به خطر انداخته و موجب تحلیل سیستم ایمنی بدن شما می شود و همین امر درصد ابتلا به بیماری ها را افزایش می دهد. همچنین مواد شیمیایی موجود در دخانیات وضعیت سلامت بده را به شدت کاهش می دهند.

۷- تناسب اندام راهکاری برای تقویت سیستم ایمنی
تناسب اندام از آن دسته از مواردی است که چشم پوشی از آن موجب تحلیل وضعیت سیستم ایمنی بدن شما می شود.

۸- داروهای گیاهی برای تقویت سیستم ایمنی بدن
برخی مکمل ها و گیاهان دارویی می توانند به تقویت سیستم ایمنی بدن انسان کمک کنند اما قبل از مصرف آنها حتما با پزشک خود مشورت کنید. مکمل ها و گیاهان دارویی ممکن است موجب برخی تداخلات دارویی شوند. پزشک می تواند موارد بی خطر و دوز مصرف درست را به شما ارائه کند.

۹- روابط اجتماعی
راستش را بخواهید این مورد هنوز آنچنان پایه و اساس علمی محکمی ندارد اما روابط اجتماعی سالم میتواند تا حدودی موجب تقویت روح و جسم شما شود. برای مثال تحقیقات نشان داده است که افراد با روابط اجتماعی سالم، نسبت به افرادی که پایه های روابط اجتماعی آنها ضعیف است، طول عمر بیشتری دارند.

۱۰- خوش بین بودن
انرژی مثبت و خوش بین بودن تاثیر بسیار بالایی بر سلامت جسم و روان شما دارد که گاهی افراد از آن غافل می شوند. شاید لوییز هی نویسنده ی معروف آمریکایی را بشناسید که با خوش بینی موفق شد سرطان خود را درمان کند و سالهای سال، سالم و سلامت زندگی کند.

سوالات متداول:

۱- قرار گرفتن در محیط های سرد باعث ضعف سیستم ایمنی می شود؟
راستش را بخواهید هیچ رابطه ای بین سرما و تضعیف ایمنی بدن وجود ندارد. حتما برایتان جای سوال است که پس چرا در فصل سرما افراد بیشتری به آنفولانزا مبتلا میشوند. حقیقتا علت آن این است که افراد در زمستان ها زمان بیشتری را در خانه و در ارتباط نزدیک با افراد آلوده ی بیشتر هستند و امکان ابتلا آنها به بیماری های ویروسی بیشتر می شود و همچنین ویروس آنفولانزا در هوای سرد و مطلوب زمان بیشتری را زنده می ماند.

۲- برای تقویت سیستم ایمنی بدن چه کارهایی میتوان انجام داد؟
بالا تر به بررسی راهکارهایی جهت تقویت سیستم ایمنی بدن پرداختیم اما گر خلاصه تر بخواهیم بگوییم، در حال حاضر هیچ ارتباط اثبات‌شده‌ای بین شیوهٔ زندگی و افزایش عملکرد سیستم ایمنی وجود ندارد، اما این اصلا بدین معنی نیست که سبک زندگی بر سیستم ایمنی تأثیری ندارد. دانشمندان معتقد اند در نهایت رژیم غذایی، ورزش، سن، استرس و عوامل دیگر بر پاسخ ایمنی، هم در انسان‌ها و هم در حیوانات موثر هستند.

 

[/deeper_text]